Mentoring là gì? Bí quyết trở thành chuyên gia khai vấn (mentor) giỏi

Quan hệ Mentor – Mentee

Quá trình mentee làm việc chung với mentor có thể trở thành một trải nghiệm vô giá cho cả hai bên. Trong quá trình đó, mentor và mentee có khả năng học hỏi những điều mới về bản thân họ, về lẫn nhau để tiến nhanh hơn tới mục tiêu nghề nghiệp. Thế nhưng, để mối quan hệ này mang lại hiệu quả, mỗi bên cần hiểu rõ vai trò của mình.

Công việc của mentor là:

• Cố vấn và huấn luyện (coach): Cung cấp lời khuyên, hướng dẫn và phản hồi; chia sẻ kinh nghiệm và kiến thức chuyên môn khi cần thiết; góp ý và quyết định cho các ý tưởng và kế hoạch hành động.
• Động viên tinh thần: Khuyến khích và hỗ trợ mentee thử nghiệm những điều mới; giúp họ vượt ra khỏi vùng an toàn; khen ngợi khi họ đạt thành công; giúp mentee nhận thức rõ khi nào sự việc không diễn ra như kế hoạch.
• Hỗ trợ nguồn lực và đề xuất: Xác định các nguồn lực sẽ giúp mentee phát triển về phương diện cá nhân (ví dụ: giới thiệu sách, hội thảo hoặc các công cụ học tập khác); khuyến khích họ tham gia đội nhóm mở rộng mạng lưới quan hệ.
• Phản hồi: Đưa ra nhận xét thích hợp để phục vụ quá trình phát triển của mentee; thúc đẩy họ chấp nhận rủi ro khi cần thiết; giúp mentee cân nhắc hậu quả tiềm ẩn của các quyết định, hành động nhằm tránh rủi ro và những bất ngờ có thể xảy ra.

Về phía mentee, trách nhiệm của họ bao gồm:

• Xác định mục tiêu học tập và các thước đo thành công cho mối quan hệ mentor – mentee.
• Sẵn sàng lắng nghe phản hồi.
• Chủ động trong quá trình học tập và tự phát triển.
• Lên kế hoạch đối thoại thường xuyên với mentor.
• Tuân thủ các cam kết và chấp nhận rủi ro khi thử nghiệm các lựa chọn mới để hỗ trợ mục tiêu nghề nghiệp và phát triển.

Đọc thêm: Coaching vs Mentoring – Phân biệt huấn luyện & cố vấn

Phân loại mô hình mentoring

• Cố vấn một kèm một: Đây là loại hình cố vấn truyền thống nhất. Thông thường, mentor là một cá nhân có kinh nghiệm hơn được sắp xếp để hỗ trợ một mentee ít kinh nghiệm hoặc trẻ tuổi hơn.
• Cố vấn nhóm: Trong mô hình này, một hoặc một số mentor làm việc với một nhóm mentee. Các trường học và chương trình đào tạo thanh thiếu niên thường áp dụng mô hình này vì có thể không có đủ thời gian hoặc nguồn lực để sắp xếp riêng một mentor cho mỗi học viên.
• Cố vấn đồng nghiệp: Những người tham gia mô hình này thuộc cùng vai trò hoặc bộ phận, hoặc có kinh nghiệm chia sẻ trong cuộc sống nghề nghiệp cũng như cá nhân của họ. Những người ngang hàng này kết hợp với nhau để hỗ trợ lẫn nhau. Hình thức mentoring này có thể diễn ra dưới dạng một nhóm hoặc cố vấn một kèm một.
• E-Mentoring: Với sự phát triển của công nghệ, mối quan hệ cố vấn không cần thiết phải diễn ra trực tiếp nữa. Thông qua phần mềm trực tuyến hoặc thậm chí email, những người tham gia loại hình này có thể kết nối trực tuyến với nhau mà không lo mất liên lạc cá nhân.
• Cố vấn ngược (Reverse Mentoring): Thay vì một chuyên gia cao cấp cố vấn cho nhân viên cấp dưới thì ngược lại, nhân viên cấp dưới sẽ đóng vai trò là mentor cho một mentee là cấp quản lý cao hơn. Mối quan hệ này thường được áp dụng khi một chuyên gia trẻ tuổi cần dạy các kỹ năng hoặc một ứng dụng/ công nghệ mới cho cấp cao cấp hơn.
• Cố vấn tốc độ (Speed Mentoring): Loại hình cố vấn này thường diễn ra như một phần của sự kiện hoặc hội nghị công ty. Mentor sẽ đối thoại liên tục với một nhóm mentee khác nhau và thường chuyển từ người này sang người tiếp theo sau một cuộc họp ngắn. Mentee thường sẽ chuẩn bị trước các câu hỏi để xin lời khuyên từ chuyên gia mentoring.

Đọc thêm: Cách làm việc với thế hệ Millennials – Doanh nghiệp cần lưu ý những gì?