Khai phá tiềm năng lãnh đạo: Tiếng gọi của nghề coach

Trao quyền – Cách khai phá tiềm năng con người hữu hiệu nhất

Ken Blanchard, tác giả của cuốn Leading at a Higher Level (tạm dịch: Lãnh đạo ở cấp độ cao hơn) nhận xét:

Trao quyền (empowerment) là quá trình giải phóng sức mạnh bên trong, kiến thức, kinh nghiệm và động lực của con người, và “chuyển hóa” sức mạnh đó thành những kết quả tích cực.

Trao quyền có nghĩa là mọi người có quyền tự do quyết định và hành động theo ý mình. Nói cách khác, họ phải chịu trách nhiệm về hệ quả những gì mình làm. Thông qua đó, mỗi người được tạo cơ hội phát huy năng lực bản thân, kỹ năng và mong muốn lãnh đạo, tiên phong và chủ động – nói ngắn gọn, chính là sức mạnh giúp bạn biến mọi thứ thành hiện thực.

Một trong những nguyên nhân chính của việc thiếu trao quyền là mong muốn kiểm soát quá mức của coach. Phần lớn cảm thấy bản thân phải chịu hoàn toàn trách nhiệm về kết quả của quá trình coaching – hệ quả là họ miễn cưỡng từ bỏ quyền kiểm soát cuộc đối thoại.

Và điều gì sẽ xảy ra sau đó?

Coachee sẽ cảm thấy “bất lực”, thiếu tự chủ và bị phụ thuộc hoàn toàn vào vai trò của coach. Dần dà, họ sẽ mất đi ý thức về quyền làm chủ của bản thân, cũng như tinh thần chủ động và sáng tạo.

Chẳng bao lâu, coachee sẽ bắt đầu mất niềm tin vào chính mình và khả năng lãnh đạo bản thân. Nếu vấn đề này cứ lặp lại mà không có hướng giải quyết triệt để, quá trình phát triển cá nhân của coachee sẽ bị cản trở – khiến họ bị “tước” mất cơ hội khai phá tiềm năng bản thân và trở thành phiên bản tốt nhất của họ.

Càng cố ép buộc người khác làm điều họ không muốn, bạn sẽ càng phải đối mặt với thái độ “phản kháng” nhiều hơn. Để hạn chế thái độ chống đối sự thay đổi và truyền cảm hứng hành động, coach phải tạo mọi điều kiện trao quyền cho coachee.

Với tư cách chuyên gia coach, bạn phải đảm bảo rằng coachee luôn chịu trách nhiệm về kết quả những gì họ làm. Nếu bản thân đưa ra những quyết định không phù hợp, coachee – và chỉ riêng họ thôi – phải chịu trách nhiệm về những quyết định đó, thay vì đổ lỗi cho huấn luyện viên của mình.

Ngược lại, nếu coachee làm tốt điều gì đó, coach có thể chia sẻ niềm vui đó với họ, đồng thời công nhận và “trao thưởng” cho họ.

Cần lưu ý, một số người có thể không quen với việc được trao quyền. Đôi khi, coach sẽ gặp những cá nhân quen làm việc dưới quyền của những quản lý có xu hướng kiểm soát cao – do đó, họ đã hình thành thói quen chờ đợi được chỉ dẫn việc phải làm.

Nhiều người trong chúng ta đã quen với việc bị sếp giám sát; qua thời gian, ta dần đánh mất ý niệm về làm chủ bản thân, về việc bản thân phải chịu trách nhiệm đối với cuộc sống của chính mình.

Trong trường hợp này, hãy cho coachee thời gian để thay đổi thói quen. Ở cương vị chuyên gia coach, bạn phải nhấn mạnh những lợi ích của việc trao quyền, kiên trì khuyến khích và tạo điều kiện cho coachee tự lãnh đạo bản thân.

Trên hết, bạn không bao giờ được áp dụng cách tiếp cận chỉ ra lệnh và kiểm soát – đây không phải là cách coaching hiệu quả.

Khai phá tiềm năng vô hạn & đánh thức năng lực tiềm ẩn của con người

So sánh giữa phương pháp Chỉ đạo và Không chỉ đạo

Dưới đây là ba tình huống khác nhau về việc một buổi coaching sẽ diễn ra như thế nào, nếu với tư cách là huấn luyện viên, bạn sử dụng phương pháp tiếp cận Không chỉ đạo (Non directive) và cho phép đối phương tự chủ, thay vì nắm quyền kiểm soát và Chỉ đạo (Directive) họ:

Tình huống 1: Xóa bỏ rào cản

Coachee của bạn đang có mâu thuẫn lớn với một khách hàng quan trọng. Nếu áp dụng phương pháp Chỉ đạo, bạn sẽ nói, “Khách hàng luôn đúng; anh/chị nên xin lỗi và hòa giải với khách hàng.”

Ngược lại, bạn có thể hỏi: “Anh/chị có thể làm gì để mọi thứ tốt hơn cho chính mình và khách hàng không?”

Tình huống 2: Thiết lập nội dung chương trình

Coachee không chắc chắn về hướng đi cho buổi coaching. Nếu bạn muốn kiểm soát, bạn sẽ nói, “Tôi đã suy nghĩ về những gì chúng ta nên tập trung vào ngày hôm nay, và tôi tin rằng chúng ta nên tập trung giải quyết mục tiêu tài chính của anh/chị trước.”

Nhưng nếu muốn khai phá tiềm năng của coachee, bạn có thể hỏi, “Anh/chị muốn hướng nội dung cuộc trò chuyện hôm nay vào vấn đề gì có thể giúp anh.chị tiến gần hơn đến mục tiêu hiện tại?”

Tình huống 3: Lập kế hoạch hành động

Coachee đang cân nhắc nên chuyển sang một bộ phận khác hay không. Nếu tiếp cận theo hướng Chỉ đạo, bạn sẽ nói những câu đại loại như, “Anh/chị phải nói chuyện với sếp của mình trước khi đưa ra bất kỳ quyết định hấp tấp nào.”

Ngược lại, phản ứng của bạn sẽ là, “Anh/chị nghĩ mình nên làm gì khi cảm thấy cần phải thảo luận về ý định của mình với người khác?”.