Công kích cá nhân: Khác biệt với góp ý mang tính xây dựng

Ví dụ về những bình luận công kích cá nhân – núp dưới vỏ bọc vô hại

Bạn có bao giờ để ý bản thân vẫn thường xuyên buột ra những câu nói đại loại như dưới đây không?

1. Ồ, dễ vậy mà

Nếu ai đó đang gặp khó khăn trong công việc, việc hạ thấp họ bằng cách nói rằng việc họ đang làm dễ dàng như thế nào có thể khiến đối phương cảm thấy thực sự tồi tệ. Thay vào đó, sẽ tốt hơn rất nhiều nếu bạn chỉ cần hỏi xem họ có muốn được giúp đỡ hay không – sau đó đưa ra lời khuyên từ kiến thức chuyên môn của bạn.

2. Xin lỗi nhưng …

Đừng ngần ngại nói một lời xin lỗi thực sự – khi bạn làm điều gì đó sai trái hoặc vô tình gây tổn thương đối phương. Tuy nhiên, nếu ngay sau đó là một tràng “nhưng mà”, những gì bạn thể hiện ra sẽ trở nên hoàn toàn vô nghĩa.

Đọc thêm: Không biết nói lời xin lỗi – Hậu quả khi từ chối nhận sai lầm

3. Sao cũng được

“Gì cũng được” – đây là câu nói mà phần lớn chúng ta thường buột ra khi được ai đó góp ý điều gì mình không muốn, hoặc vào lúc bản thân không muốn lắng nghe. Phản ứng như vậy thường khiến người khác cảm thấy rất khó chịu, ngay cả khi bạn không cố ý như vậy.

4. Đã nói rồi mà

Mặc dù bạn có thể không thoải mái khi phải lặp lại những gì đã nói, nhưng đừng bao giờ vì thế mà công kích đối phương. Mọi người sẽ không thể nào ghi nhớ từng điều chúng ta nói. Khi được hỏi lại cùng một câu hỏi, hãy cố gắng thực hành tính kiên nhẫn và trả lời lại một cách từ tốn và chậm rãi.

Đi từ công kích cá nhân – đến phê bình mang tính xây dựng

Theo một nghiên cứu tại Hoa Kỳ, 77% người được khảo sát cho biết họ cảm thấy bị tổn thương sâu sắc khi phải nhận phản hồi tiêu cực từ cấp trên/ đồng nghiệp bằng văn bản. Sau đây là một số cách mà bạn có thể áp dụng để tránh rơi vào “cạm bẫy” góp ý kể trên.

1. Tập trung vào các hành động hoặc hành vi có thể quan sát được – hơn là vào căn tính, nhân cách hoặc động cơ của đối phương.
2. Cân nhắc đưa ra những góp ý theo thời gian thực. Phản hồi sẽ hiệu quả hơn khi được đưa ra kịp thời – ngay khi các sự kiện vẫn còn mới trong tâm trí mọi người. Không phải lúc nào bạn cũng phải đợi tới cuộc họp trực tiếp hoặc chu kỳ đánh giá 360 độ tiếp theo.
3. Chú ý đến thời điểm. Ví dụ: nếu bạn hoặc đối phương đang bước ra từ một cuộc tranh luận sôi nổi, hãy đợi tới lúc mọi thứ lắng xuống – trước khi chia sẻ quan điểm của bạn.
4. Quan tâm đến cảm xúc người nghe. Sẽ tốt hơn nếu bạn đưa ra phản hồi khi đối phương đang sẵn sàng lắng nghe.
5. Tránh xa chuyện phiếm tại nơi làm việc. Những lời đàm tiếu nơi công sở không bao giờ mang lại lợi ích gì. Nó chỉ làm “xói mòn” lòng tin ở tất cả các cấp.
6. Tập trung vào tình huống, không phải con người. Những lời phê bình mang tính xây dựng luôn tập trung vào thay đổi hành vi mà bạn muốn thấy trong tương lai – hơn là những điều không tốt ở hiện tại.
7. Sử dụng kỹ thuật ngôn ngữ “tôi” (tôi nghĩ, tôi đề nghị, v.v.). Phương pháp này giúp người nghe hiểu rằng chỉ trích của ta là về tình huống, chứ không phải về con người của họ.
8. Lập luận khách quan. Thay vì nói chung chung như “Tôi không thích như vậy”, hãy nêu cụ thể những điều khiến bạn cảm thấy khó chịu (ví dụ: chữ màu tím trên nền màu vàng khiến tôi đau mắt).
9. Chia nhỏ phản hồi thành các điểm chính/ chủ đề rõ ràng. Đừng biến phản hồi của bạn thành một bài diễn văn.
10. Đưa ra ví dụ cụ thể cho từng điểm phản hồi. Chỉ ra một vài tình huống mà đối phương đã thể hiện những hành vi mà bạn muốn họ thay đổi. Điều này một mặt giúp minh họa góp ý của bạn – đồng thời cũng giúp người nghe nhận thức sâu sắc hơn về các hành vi mà họ có thể không ý thức đã mắc phải.