Đào tạo nhân sự (training) trong thời đại công nghệ thông tin không chỉ yêu cầu trainer có kiến thức về đào tạo trực tuyến (e-learning) – mà còn phải xây dựng được phương thức training phù hợp với từng nhóm đối tượng. Đối với người trưởng thành – là nhóm đối tượng có nền tảng kiến thức sẵn, nhưng bị giới hạn về thời gian và áp lực cuộc sống – việc tối ưu quy trình và trải nghiệm học tập là rất quan trọng, để có thể đáp ứng nhu cầu và mục tiêu phát triển của họ. Để làm được điều này, trainer cần phải có nền tảng kiến thức cơ bản về adult learning.
Nội dung
Adult Learning là gì?
Nói một cách đơn giản, học tập ở người trưởng thành là tình huống một người lớn có mong muốn trau dồi kiến thức, kỹ năng và trải qua đào tạo tại môi trường giáo dục như trường đại học, trường nghề hoặc trung tâm đào tạo kỹ năng.
Hiện tại, có rất nhiều lý thuyết và nguyên tắc về adult learning. Vì đào tạo người trưởng thành và sư phạm rất khác nhau về quy trình và cách thức, trainer sẽ cần nghiên cứu và áp dụng các kỹ thuật đặc biệt – để có thể hỗ trợ hiệu quả nhất cho nhóm đối tượng này.
Những thách thức của quá trình học tập & đào tạo ngườI trưởng thành
Một số trở ngại phổ biến đối với việc học của người lớn, cả trong môi trường học thuật và doanh nghiệp, có thể kể đến như:
Giới hạn về thời gian
Đa phần người học đều có việc làm toàn thời gian – cũng như đối tượng phụ thuộc (ví dụ: cha mẹ già, con cái). Điều này có thể gây không ít khó khăn cho việc sắp xếp thời gian học tập.
Thiếu tự tin
Việc phải cạnh tranh với lực lượng lao động trẻ, nhanh nhạy hơn thường khiến các học viên lớn tuổi tỏ ra không mấy “mặn mà” về việc học tập và phát triển kỹ năng. Nhưng thực tế, không bao giờ là quá già để học một điều mới mẻ – hay theo đuổi ước mơ của mình.
Suy giảm về năng lực tư duy
Não bộ là cơ quan quan trọng đối với quá trình học tập và phát triển. Khi tiếp thu một thông tin mới, chúng ta cũng đồng thời tạo ra một liên kết thần kinh (neuron) mới. Cùng với tuổi tác, sự suy giảm các chất dẫn truyền thần kinh khiến ta gặp rất nhiều khó khăn khi cập nhật những kiến thức và xu hướng mới.
Rào cản tài chính
Giới hạn về tài chính cũng là một yếu tố tác động không nhỏ đến nhu cầu học tập ở người trưởng thành – là nhóm đối tượng phải tự “bươn chải”, không nhận được sự hỗ trợ từ cha mẹ như với nhóm học viên nhỏ tuổi.
Mâu thuẫn kiến thức
Kiến thức mới mà người học trưởng thành tiếp thu có thể khác biệt đáng kể so với những gì họ từng biết hoặc từng học trước đây.
Thiếu sự hỗ trợ cần thiết
Người lớn tuổi thường gặp khó khăn trong việc tìm kiếm hệ thống hỗ trợ để giải quyết những khó khăn họ gặp phải trong quá trình học tập. Đó là lý do tại sao mỗi người học đều cần đến một chuyên gia cố vấn (mentor). Mentoring là nền tảng quan trọng để trainer kết nối với học viên, tạo động lực học tập, giải đáp thắc mắc và các mối quan tâm của họ, v.v…
Adult Learning Theory (ALT) – Lý thuyết đào tạo cho ngườI trưởng thành
Cơ sở lý thuyết Adult learning được đề xuất lần đầu bởi chuyên gia đào tạo Malcolm Knowles. Ông là người đã phát triển khái niệm về Andragogy (Đào tạo người lớn) – cũng như phân biệt một số điểm khác nhau giữa Andragogy với Pedagogy (sư phạm).
Giả thuyết ALT cho rằng: việc học tập ở người lớn và ở trẻ em có những sự khác biệt căn bản, vì người trưởng thành không xử lý và ghi nhớ thông tin theo cách giống như nhóm đối tượng trẻ.
Trong quá trình phát triển khái niệm Andragogy, Knowles đã xác định một số đặc điểm nổi bật ở phong cách học tập của người trưởng thành như:
- Ưu tiên cho việc học tự định hướng.
- Khả năng ứng dụng kinh nghiệm sống để hỗ trợ quá trình học tập.
- Sẵn sàng học khi chuyển sang vai trò mới.
- Tập trung áp dụng kiến thức mới vào các tình huống thực tế và giải quyết vấn đề.
- Động lực xuất phát từ bên trong (thay vì bên ngoài).
Các lý thuyết học tập cho người trưởng thành dựa trên tiền đề “người lớn học khác với trẻ em”. Dưới đây là một số khác biệt cơ bản về phong cách của hai đối tượng trên:
| Trẻ em | Người trưởng thành |
| Học tập theo định hướng cung cấp nền tảng kiến thức cơ bản và giúp phát triển kỹ năng tư duy phản biện. | Có sẵn nền tảng kiến thức và kinh nghiệm sống. Động lực học hỏi liên tục xuất phát từ sở thích, mong muốn và nhu cầu cá nhân. |
| Thường không có mối bận tâm nào khác ngoài việc học. Có thể bị mất động lực nếu không thấy được sự gắn kết giữa những gì đang xảy ra xung quanh. | Hiểu rõ lý do của việc học. Động lực học tập cao hơn hẳn. |
| Cần có người phụ trách lớp học. | Thích hợp với phương pháp lấy người học làm trung tâm, tạo điều kiện để người học tự giải quyết và tổ chức. |
| Giáo viên đóng vai trò trung tâm trong việc truyền đạt kiến thức và hướng dẫn các hoạt động học tập. | Vai trò “giáo viên” có thể được thay thế bởi một mentor, coach, đồng nghiệp hoặc chuyên gia. |
Trong nhiều thế kỷ qua, đã có nhiều lý thuyết Adult learning được củng cố và phát triển. Mỗi lý thuyết đều góp phần làm sáng tỏ một khía cạnh cụ thể của việc học tập đối với người lớn. Vai trò của nhà Thiết kế Giảng dạy (instructional designer) là nghiên cứu các nguyên tắc này – để hiểu rõ điều gì thúc đẩy việc học ở người lớn, làm cơ sở cho công tác instructional design của mình.
Các lý thuyết đào tạo cho ngườI trưởng thành
Dưới đây là bảng so sánh các lý thuyết học tập phổ biến mà chuyên gia training có thể tham khảo – để từ đó lựa chọn chiến lược tốt nhất cho công việc hàng ngày.
| LÝ THUYẾT | NỘI DUNG | PHÙ HỢP VỚI |
| Andragogy (Đào tạo người lớn) |
|
|
| Transformational Learning (Học tập chuyển đổi) |
|
|
| Experiential Learning (Học từ trải nghiệm) |
|
|
| Self-Directed Learning (Tự nghiên cứu) |
|
|
| Project-based Learning (Học tập theo dự án) |
|
|
| Action Learning (Học tập qua hành động) |
|
|
Adult learning không chỉ là một tập hợp các thuật ngữ, khái niệm và ý tưởng về cách người trưởng thành học. Những lý thuyết này là cơ sở giúp các nhà Thiết kế Giảng dạy lên kế hoạch cho quy trình đào tạo – cũng như trải nghiệm học tập phù hợp.
- Tạo sự thống nhất bằng cách xây dựng kế hoạch đào tạo gắn liền với nhu cầu của người học.
- Đề ra các chiến lược giảng dạy phù hợp với bối cảnh thực tế.
- Chọn công nghệ hỗ trợ tốt nhất cho quy trình đào tạo.
- Điều chỉnh nội dung và phương pháp phù hợp với thời đại kỹ thuật số.
“Lý thuyết cung cấp nền tảng quan trọng cho các nhà giáo dục và học viên trong quá trình nghiên cứu kiến thức và ứng dụng thực tiễn.”
Patricia A. Gouthro
Trên thực tế, việc nắm bắt tốt nguyên lý Adult learning sẽ giúp đội ngũ quản lý, bộ phận nhân sự và đào tạo (L&D) của doanh nghiệp lên kế hoạch và xây dựng quy trình đào tạo hiệu quả hơn.
Ứng dụng lý thuyết Adult learning trong đào tạo ngườI trưởng thành
Đối với công tác giáo dục người lớn, hiểu biết về các lý thuyết học tập và nguyên tắc đào tạo là cơ sở quan trọng để trainer cải thiện trải nghiệm của học viên.
Đối tượng người trưởng thành có xu hướng tìm thấy động lực từ bên trong, nên sớm xác định được động lực đằng sau quyết định theo học của mình. Họ thường sử dụng kinh nghiệm sống làm nền tảng tiếp thu thông tin mới. Mong muốn thăng tiến trong công việc, thay đổi nghề nghiệp, hay chỉ đơn giản là cập nhật kiến thức chuyên môn là những lý do phổ biến thúc đẩy họ theo đuổi việc học.
Đối với lãnh đạo doanh nghiệp, việc tạo cơ hội cho nhân viên học hỏi và phát triển trong công việc mang lại rất nhiều lợi ích như:
- Cải thiện năng lực của bộ phận/công ty.
- Gia tăng sự hài lòng của nhân viên và giảm tỷ lệ nghỉ việc.
- Giúp dễ dàng xác định các nhân viên tài năng, hỗ trợ lập kế hoạch kế nhiệm (succession planning).
- Xây dựng môi trường khuyến khích phát triển và học hỏi mà không cần giám sát.
- Tăng cường sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống.
Ở cương vị người sử dụng lao động/ giám sát, bạn cũng có thể cần nâng cấp kỹ năng cá nhân – nhằm hỗ trợ cải thiện hiệu suất, tăng cường sự gắn kết và giữ chân nhân viên. Tùy thuộc vào tình hình cụ thể của đội nhóm và nhân viên, hãy cân nhắc chuyển đổi linh hoạt giữa các lý thuyết Adult learning khác nhau.
Một số giải pháp hỗ trợ quá trình học tập của người trưởng thành
Có nhiều cách thức áp dụng lý thuyết Adult learning để người học trưởng thành có trải nghiệm học tập hiệu quả, tối ưu hơn, bao gồm:
Xây dựng mô hình học tập kết hợp
Thu hút học viên bằng sự kết hợp của trải nghiệm học tập. Ví dụ, trainer có thể kết hợp các buổi học trên lớp với các khóa học trực tuyến – giúp quá trình học tập mang tính tương tác cá nhân và thú vị hơn.
Liên kết việc học với mục tiêu mong đợi
Hầu hết các chương trình đào tạo dành cho nhân viên thường kết hợp các kỹ năng, kiến thức, quy trình, nội quy, giới thiệu và thông tin cụ thể khác của tổ chức. Trainer cần xem xét kết quả mà người học dự kiến sẽ đạt được – từ đó lựa chọn phương pháp phù hợp nhất.
Hiểu được mục đích học tập
Ý thức về mục đích học tập sẽ giúp người học cảm thấy tự tin và có động lực trong quá trình đào tạo. Trainer có thể hỗ trợ việc học tự định hướng bằng cách cung cấp cho học viên đa dạng các loại nội dung tự nghiên cứu. Việc sử dụng hệ thống quản lý học tập (Learning Management System – LMS) sẽ giúp bạn dễ dàng dàng quản lý tài liệu giảng dạy.
Xây dựng cộng đồng thực hành
Người học cần có cơ hội thực hành để nắm bắt và áp dụng kiến thức tốt hơn. Một cộng đồng thực hành có thể giúp họ trao đổi các sáng kiến học tập mang tính chuyển đổi – cũng như giám sát tiến độ dự án đào tạo ở cấp độ doanh nghiệp. Mỗi cộng đồng nên được dẫn dắt bởi một huấn luyện viên (coach) và được hỗ trợ bởi một nhóm có chuyên môn sâu trong lĩnh vực.
Ngoài ra, người học trưởng thành cũng cần chủ động nghiên cứu để tìm ra phương pháp học thực hành cho chính mình. Tìm kiếm công việc thực tập, cơ hội việc làm, dự án và các cơ hội khác có thể giúp họ nắm chắc kiến thức và hào hứng hơn trong việc áp dụng vào công việc.
Chia nhỏ nội dung
Các module dài, phức tạp với khối lượng lớn có thể khiến người học cảm thấy “choáng ngợp”. Thay vào đó, trainer cần thu hút và truyền cảm hứng cho học viên – bằng cách chia nhỏ nội dung thành các học phần nhỏ, tập trung vào một ý tưởng hoặc khía cạnh cụ thể trong một chủ đề lớn hơn.
Video giới thiệu tổng quan về Adult learning
Lời kết
Adult learning (đào tạo cho người trưởng thành) không chỉ là một tập hợp các thuật ngữ, khái niệm và ý tưởng về cách người lớn học. Những lý thuyết này sẽ hỗ trợ bạn trong quá trình lập kế hoạch đào tạo, phát triển quy trình và tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình học tập của trainee. Chúng tôi hy vọng những chia sẻ trên đây sẽ cung cấp nền tảng cho các chuyên gia đào tạo xác định giải pháp phù hợp nhất với nhóm đối tượng của mình.
Tìm hiểu ngay các khóa học kỹ năng training của ITD World từ các chuyên gia Train the Trainer hàng đầu của chúng tôi:
Có thể bạn quan tâm:
- Coaching vs Training: Phân biệt huấn luyện và đào tạo
- Phân tích nhu cầu đào tạo (TNA): Cẩm nang hướng dẫn chi tiết
- Quy tắc 70-20-10: Ứng dụng trong phát triển lãnh đạo
Tham khảo
Adult learning theories and principles. https://www.wgu.edu/blog/adult-learning-theories-principles2004.html. Truy cập ngày 12/07/2022.
7 adult learning theories and principles to enhance your education. https://www.phoenix.edu/blog/adult-learning-theories-principles.html. Truy cập ngày 12/07/2022.
6 Adult Learning Theories and How to Put Them into Practice. https://www.ispringsolutions.com/blog/adult-learning-theories. Truy cập ngày 12/07/2022.
ITD Vietnam Center for Management Development (VNCMD) là chi nhánh tại Việt Nam của ITD World – với hơn 35 năm kinh nghiệm đào tạo Coaching, Lãnh đạo và Quản trị Nhân sự cho các tập đoàn đa quốc gia tại hơn 80 nước trên thế giới.
Mọi thông tin chi tiết xin liên hệ với chúng tôi qua số điện thoại 028 3825 8487, email itdvietnam@vncmd.com/ itdhcmc@itdworld.com, hoặc kết nối với chúng tôi trên mạng xã hội.
BẠN THẤY BÀI VIẾT HỮU ÍCH? CHIA SẺ NGAY!
Trước khi bạn chuyển sang đọc bài khác…
Đừng quên dành thời gian tìm hiểu các khóa đào tạo lãnh đạo của ITD bạn nhé!
Với hơn 35 năm kinh nghiệm đào tạo lãnh đạo và phát triển nguồn nhân lực, chúng tôi hiểu rõ những nhu cầu và băn khoăn của lãnh đạo doanh nghiệp – trong bối cảnh kinh tế xã hội hiện nay. Nhằm đáp ứng những trăn trở đó, ITD đã và đang không ngừng thiết kế các chương trình đào tạo quản lý mới – được xây dựng và phụ trách bởi các chuyên gia hàng đầu trong và ngoài nước.
