Lãnh đạo bằng trí tuệ cảm xúc (EQ): Bí quyết quản trị thời hiện đại

Sức mạnh của trí tuệ cảm xúc trong lãnh đạo

Khả năng kết nối về phương diện tình cảm với nhân viên là bí quyết làm nên nhà lãnh đạo thực thụ. Nguyên nhân một phần xuất phát từ việc cảm xúc của nhân viên về cấp trên có ảnh hưởng không nhỏ đến sự gắn kết cũng như năng suất làm việc của họ.

Theo tác phẩm Closing the Engagement Gap của Julie Gebauer và Don Lowman, chỉ 1/5 lực lượng lao động cảm thấy gắn kết với công việc/ tổ chức họ đang làm việc. Đây là vấn đề rất đáng quan tâm – đặc biệt khi các doanh nghiệp phải trải qua những thời điểm khủng hoảng như đại dịch Covid-19. Chính trong những thời điểm như thế này, người sử dụng lao động mới nhận thấy – rõ ràng hơn bao giờ hết – rằng đội ngũ nhân viên nắm giữ vai trò quan trọng giúp tổ chức vững mạnh và phát triển bền vững cho tương lai.

Nếu nhân viên của bạn trung thành và gắn kết, họ sẽ làm việc hiệu quả hơn – điều này sẽ tác động tích cực đến lợi nhuận của doanh nghiệp.

Trong một nghiên cứu do Center for Creative Leadership (CCL) thực hiện, các chuyên gia nhận thấy năng lực lãnh đạo thấu cảm (một yếu tố tương quan mật thiết với trí tuệ cảm xúc) có tác động tích cực đến hiệu suất công việc cũng như cảm xúc của các thành viên trong tổ chức. Những người quản lý biết thể hiện sự đồng cảm với nhân viên được cấp trên đánh giá là hoàn thành công việc tốt hơn hẳn.

Ngày nay, tình trạng nhân viên nghỉ việc gia tăng đang tạo thành “gánh nặng” to lớn cho doanh nghiệp. Để trở nên đồng cảm và thúc đẩy tương tác tại nơi làm việc, các nhà lãnh đạo bằng trí tuệ cảm xúc cần cố gắng hướng tới hoàn thiện 4 phẩm chất sau:

• Cố gắng nhìn nhận vấn đề từ quan điểm của người khác.
• Tránh không phán xét.
• Trao đổi để hiểu được cảm xúc của người xung quanh.
• Thể hiện sự hiểu biết của bạn về cảm xúc của người đối diện.

Trước đây, tôi từng phải làm việc cho một cấp quản lý thiếu các kỹ năng quản lý con người. Đó là một khoảng thời gian vô cùng áp lực. Tôi cảm thấy bất mãn và mất hứng thú với các công việc tôi từng đam mê. Năng suất làm việc sa sút. Thay vì áp dụng sự đổi mới và tư duy sáng tạo, tôi tập trung hoàn thành công việc càng nhanh càng tốt – chỉ gói gọn trong 8 tiếng, hạn chế tương tác tối đa có thể với quản lý – miễn sao có lương là được.

Shelley Thompkins – Giảng viên cao cấp tại CCL, chuyên gia tư vấn phát triển lãnh đạo

5 thành tố của trí tuệ cảm xúc trong lãnh đạo

Theo Daniel Goleman, có 5 thành phần chính cấu thành năng lực lãnh đạo bằng trí tuệ cảm xúc:

• Nhận thức về bản thân (Self-awareness).
• Khả năng tự làm chủ chính mình (Self-regulation).
• Năng lực tạo động lực cho bản thân (Motivation).
• Thấu cảm (Empathy).
• Kỹ năng giao tiếp xã hội (Social skills).

1. Nhận thức về bản thân

Tự nhận thức (self-awareness) là khi bạn biết rõ bản thân cảm thấy thế nào – rằng cảm xúc và hành động của mình ảnh hưởng đến những người xung quanh ra làm sao. Ở cương vị lãnh đạo, đó là khi ta ý thức rõ ràng về điểm mạnh – điểm yếu của mình, từ đó biết hành xử với thái độ khiêm nhường và cầu tiến.

Bí quyết tăng cường nhận thức về bản thân:

• Viết nhật ký – Chỉ dành vài phút mỗi ngày để viết ra những suy nghĩ của mình, cũng đủ để đưa bạn đến mức độ tự nhận thức cao hơn.
• Chậm lại trong hành động – Khi bạn cảm thấy tức giận hoặc bị chi phối những cảm xúc mạnh khác, hãy học cách bình tĩnh để xem xét lý do tại sao. Dù trong bất kỳ tình huống nào, bạn luôn có thể lựa chọn cách bạn phản ứng với nó.

2. Tự điều chỉnh

Những nhà lãnh đạo biết làm chủ bản thân hiệu quả hiếm khi vấp phải các sai phạm như: công kích người khác bằng lời nói, đưa ra quyết định vội vàng hoặc cảm tính, rập khuôn hoặc thỏa hiệp các giá trị của chính họ. Theo Goleman, yếu tố trí tuệ cảm xúc này cũng nói lên sự linh hoạt và cam kết của nhà lãnh đạo đối với trách nhiệm giải trình cá nhân.

Bí quyết tăng cường năng lực làm chủ chính mình:

• Ý thức rõ hệ giá trị cốt lõi của bản thân – Bạn có ý tưởng rõ ràng về những lĩnh vực bạn tuyệt đối sẽ không nhân nhượng không? Bạn có biết những giá trị nào là quan trọng nhất đối với bạn không? Hãy dành một chút thời gian để suy ngẫm về hệ thống “quy tắc đạo đức” của bản thân. Nếu bạn biết điều gì là quan trọng nhất đối với mình, thì bạn có thể sẽ không phải suy nghĩ khi đối mặt với một quyết định về đạo đức hoặc luân lý.
• Tự chịu trách nhiệm – Nếu bạn có xu hướng đổ lỗi cho người khác khi xảy ra sự cố, hãy dừng lại thói quen này. Thay vào đó, bạn cần học cách thừa nhận sai lầm của chính mình và đối mặt với hậu quả, dù nghiêm trọng như thế nào. Thoạt đầu có thể khó khăn – nhưng sau đó, bạn sẽ không những được thanh thản trong tâm hòn, mà còn nhận được sự tôn trọng từ những người xung quanh.
• Luyện tập đức điềm tĩnh – Lần tới khi bạn ở trong một tình huống khó khăn, hãy chú ý thật kỹ đến cách bạn hành động. Bạn có tìm cách giải tỏa căng thẳng bằng cách hét vào mặt người khác không? Thực hành các bài tập thở sâu để giữ bình tĩnh. Ngoài ra, hãy cố gắng viết ra giấy tất cả những điều tiêu cực bạn muốn nói, sau đó xé bỏ đi. Thể hiện những cảm xúc này trên giấy sẽ tốt hơn rất nhiều so với việc lớn tiếng với các đồng nghiệp.