9 kỹ năng lãnh đạo then chốt cho kỷ nguyên mới

Lãnh đạo trong tương lai sẽ như thế nào?

Trong những năm tới, bối cảnh lãnh đạo dự kiến sẽ được định hình đáng kể bởi một số xu hướng mới nổi:

• Quản lý nhóm làm việc kết hợp (hybrid) và từ xa

Một xu hướng quan trọng là quản lý nhóm làm việc kết hợp và từ xa. Điều này đòi hỏi sự chuyển dịch sang ưu tiên tính linh hoạt và niềm tin, trao quyền cho nhân viên quản lý thời gian và công việc của họ một cách hiệu quả bất kể vị trí địa lý. Các nhà lãnh đạo cũng cần tập trung vào việc duy trì giao tiếp mạnh mẽ và thúc đẩy cảm giác kết nối giữa các thành viên trong nhóm, ngay cả khi không gặp trực tiếp.

Đồng thời, trình độ công nghệ là điều cần thiết để các nhà quản lý tạo điều kiện thuận lợi cho giao tiếp, hợp tác và thúc đẩy năng suất trong môi trường trực tuyến.

• Tập trung vào phúc lợi của nhân viên

Các nhà lãnh đạo sẽ cần quan tâm hơn đến sức khỏe tinh thần và cảm xúc của nhân viên, chủ động thúc đẩy môi trường làm việc hỗ trợ và hòa nhập. Việc khuyến khích sự cân bằng lành mạnh giữa công việc và cuộc sống cũng như thực hiện các biện pháp ngăn ngừa tình trạng kiệt sức sẽ rất cần thiết để duy trì sự gắn kết của nhân viên và duy trì năng suất chung trong tổ chức.

• Khả năng thích ứng và linh hoạt

Các nhà lãnh đạo tương lai phải thoải mái khi xử lý những tình huống mơ hồ và có khả năng thích ứng nhanh chóng với những hoàn cảnh liên tục thay đổi. Cam kết học tập liên tục và phát triển chuyên môn sẽ rất quan trọng để một người có thể đón đầu các xu hướng mới nổi và giải quyết những thách thức mới phát sinh.

• Năng lực số hóa và tích hợp AI

Các nhà lãnh đạo cần có hiểu biết vững chắc về các công nghệ mới như AI và tự động hóa, cũng như cách thức tận dụng chúng nhằm cải thiện quy trình kinh doanh. Khả năng phân tích dữ liệu và đưa ra quyết định sáng suốt, dựa trên dữ liệu sẽ ngày càng trở nên quan trọng.

• Tập trung vào mục đích và giá trị

Đây là một đặc điểm nổi bật khác của lãnh đạo tương lai. Ngày nay, nhân viên, đặc biệt là thế hệ trẻ, ngày càng có mong muốn tìm kiếm ý nghĩa trong công việc. Do đó, các nhà lãnh đạo cần phải thể hiện tầm nhìn rõ ràng và hệ thống giá trị phù hợp với đội ngũ của mình.

Ngoài ra, các tổ chức cũng được kỳ vọng thể hiện cam kết đối với trách nhiệm xã hội và các hoạt động kinh doanh có đạo đức, cũng như có lập trường về các vấn đề xã hội và môi trường.

• Lãnh đạo hòa nhập và hợp tác

Một ưu tiên hàng đầu khác là xây dựng một môi trường làm việc đa dạng và hòa nhập, nơi mỗi cá nhân đều cảm thấy được coi trọng và tôn trọng. Các nhà lãnh đạo cần thúc đẩy văn hóa hợp tác và trao quyền cho các thành viên trong nhóm để họ tự chịu trách nhiệm về công việc của mình, tạo ra một lực lượng lao động năng động và gắn kết hơn.

• Thúc đẩy tính tự chủ

Lãnh đạo không còn giới hạn ở các vai trò quản lý. Đó là một kỹ năng thiết yếu cho tất cả những ai đang định hướng tương lai của công việc. Sự lãnh đạo mạnh mẽ ở mọi cấp độ là điều cần thiết để vượt qua những bất ổn của sự thay đổi nhanh chóng, tiến bộ công nghệ và sự kết nối toàn cầu.

9 kỹ năng lãnh đạo then chốt cho tương lai

1. Tự nhận thức

Tự nhận thức bao gồm khả năng nhận biết cảm xúc của bản thân và tác động của chúng, hiểu rõ điểm mạnh và điểm yếu cá nhân, xác định các giá trị và niềm tin cốt lõi, và nhận ra tác động của bản thân lên người khác. Các nhà lãnh đạo có khả năng tự nhận thức thường khách quan hơn trong việc ra quyết định. Nhận thức được những thành kiến và hạn chế của bản thân cho phép họ đưa ra những lựa chọn đảm bảo thống nhất giữa các giá trị của mình và mục tiêu của tổ chức.

Mặt khác, họ cũng thành thạo hơn trong việc phản ứng với cảm xúc của người khác, xây dựng mối quan hệ và niềm tin trong nhóm. Họ có thể điều chỉnh phong cách giao tiếp để đảm bảo thông điệp của mình được tiếp nhận rõ ràng và tích cực, góp phần giúp họ lãnh đạo các nhóm đa dạng thành công hơn.

Cách nuôi dưỡng sự tự nhận thức:

• Trước hết, các nhà lãnh đạo cần dành thời gian để tự nhìn nhận thường xuyên.
• Ngoài ra, họ nên tìm kiếm ý kiến đóng góp từ các nguồn đáng tin cậy. Các bài đánh giá như bài kiểm tra tính cách hoặc đánh giá 360 độ cung cấp những thông tin hữu ích có cấu trúc về điểm mạnh và điểm yếu của một người.

2. Trí tuệ cảm xúc & sự đồng cảm

Là một nhánh nhỏ của nhận thức bản thân, trí tuệ cảm xúc (EQ) không chỉ đơn thuần là hiểu cảm xúc của một người. Nó còn bao gồm khả năng suy nghĩ trước khi hành động, kiểm soát/chuyển hướng những xung động và tâm trạng tiêu cực, đặt mình vào vị trí của người khác và xây dựng mối quan hệ với mọi người để đi theo hướng mong muốn.

Với sự phổ biến ngày càng tăng của các nhóm làm việc đa dạng và phân tán, trí tuệ cảm xúc và sự đồng cảm đã trở thành những kỹ năng lãnh đạo quan trọng cho tương lai. Những phẩm chất này đóng vai trò thiết yếu trong việc nuôi dưỡng niềm tin và sự an toàn về mặt tâm lý, tạo ra môi trường nơi mọi người cảm thấy thoải mái chia sẻ ý tưởng và chấp nhận rủi ro. Thông qua việc diễn đạt rõ ràng, lắng nghe tích cực và diễn giải các tín hiệu phi ngôn ngữ, các nhà lãnh đạo có thể tạo điều kiện cho giao tiếp hiệu quả, tiếp cận xung đột một cách xây dựng và kết nối với các thành viên trong nhóm ở mức độ cá nhân hóa.

Trong môi trường làm việc toàn cầu hóa được dẫn dắt bởi công nghệ và ngày càng có xu hướng áp dụng mô hình làm việc từ xa như hiện nay, một phương pháp tiếp cận lấy con người làm trung tâm, ưu tiên nhu cầu và giá trị của con người trong việc ra quyết định đã trở nên quan trọng hơn bao giờ hết để xây dựng các nhóm gắn kết, vượt qua những khác biệt văn hóa và thu hút/giữ chân những nhân tài hàng đầu.

3. Khả năng thích ứng và phản ứng nhanh

Thế giới đang thay đổi với tốc độ chưa từng có, và những ai không có khả năng thích ứng sẽ gặp khó khăn trong việc theo kịp. Các nhà lãnh đạo phải thể hiện khả năng nắm bắt công nghệ mới và tích hợp chúng vào tổ chức của mình. Điều này đòi hỏi sự sẵn sàng học hỏi, thử nghiệm và thích nghi với những cách làm việc mới.

Ngày nay, sự bùng nổ của AI là điều dễ nhận thấy. Như Korn Ferry đã chỉ ra, gần 65,5% lãnh đạo doanh nghiệp toàn cầu rất hào hứng với tác động tiềm năng của AI đối với công việc của họ. Nói cách khác, các nhà lãnh đạo trong tương lai phải là những người theo đuổi học tập suốt đời và có khả năng thích ứng cao, đặc biệt là trong bối cảnh tốc độ thay đổi công nghệ nhanh chóng và sự phổ biến ngày càng tăng của tự động hóa. Các đối thủ cạnh tranh mới, các thị trường mới nổi và sự thay đổi sở thích của người tiêu dùng (ví dụ: ưa chuộng các giải pháp trực tuyến, cá nhân hóa trực tiếp hơn các giải pháp chung chung) cần được xác định nhanh chóng, để có thể đưa ra các chiến lược giúp tổ chức duy trì năng lực cạnh tranh.

Một khía cạnh quan trọng của việc nuôi dưỡng khả năng thích ứng, như McKinsey đã lưu ý, là thúc đẩy đổi mới, điều này đòi hỏi sự chấp nhận rủi ro và sẵn sàng chấp nhận thất bại. Các nhà lãnh đạo được kỳ vọng sẽ khuyến khích những ý tưởng mới, thực hành phân tích các tình huống phức tạp, cung cấp đủ nguồn lực để thử nghiệm và học hỏi từ những sai lầm.

Kỹ năng lãnh đạo then chốt cho kỷ nguyên mới

4. Sự kiên cường

Trước những bất ổn và thay đổi nhanh chóng như đặc trưng của thế giới ngày nay, sự kiên cường (resilience) đã nổi lên như một nền tảng của sự lãnh đạo hiệu quả. Không chỉ đơn thuần là vượt qua khó khăn, mà còn là việc giữ vững lập trường và cam kết với tầm nhìn và giá trị của mình ngay cả khi mọi thứ trở nên khó khăn.

Các nhà lãnh đạo kiên cường được biết đến với việc chấp nhận sự mơ hồ và đưa ra quyết định khi chưa có đủ thông tin, luôn tự tin vào khả năng vượt qua thử thách. Trong khủng hoảng, họ luôn bình tĩnh dưới áp lực và sẵn sàng hỗ trợ các thành viên trong nhóm, giúp họ đối phó tốt hơn với căng thẳng và duy trì sự cân bằng. Sự hiện diện của họ góp phần tạo nên một tổ chức linh hoạt và thích ứng, có khả năng phản ứng nhanh chóng với nhu cầu của thị trường.

Đồng thời, việc họ chú trọng học hỏi và thử nghiệm cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc giữ chân và gắn kết nhân tài, vì nhân viên có xu hướng gắn bó với tổ chức nơi họ cảm thấy được hỗ trợ và coi trọng, đặc biệt là trong thời kỳ biến động.

Đọc thêm: 4 cách gắn kết nhân viên trong thời đại công nghệ số

5. Tầm nhìn & Tư duy chiến lược

Theo một khảo sát của PwC được đăng trên Harvard Business Review, hơn một nửa (54%) số người được hỏi tin rằng việc có tầm nhìn mạnh mẽ và khả năng tư duy chiến lược sẽ là những kỹ năng lãnh đạo thiết yếu trong tương lai gần. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng ngày càng tăng của những năng lực này khi các doanh nghiệp đang định hướng trong một môi trường thay đổi nhanh chóng.

• Tầm nhìn thể hiện một bức tranh rõ ràng và hấp dẫn về trạng thái trong tương lai mà người lãnh đạo mong muốn. Nói cách khác, là một viễn cảnh dài hạn cho một tổ chức hoặc nhóm.
• Tư duy chiến lược là quá trình phân tích tình hình hiện tại, xác định các cơ hội và thách thức, và xây dựng kế hoạch để hình dung tầm nhìn đó. Quá trình này bao gồm việc xem xét nhiều yếu tố như xu hướng thị trường, tiến bộ công nghệ và bối cảnh cạnh tranh.

Kết hợp với nhau, chúng giúp các nhà lãnh đạo đảm bảo định hướng và mục đích, điều hướng các hệ thống phức tạp và những thách thức toàn cầu, thúc đẩy đổi mới và tăng trưởng bằng cách đặt ra các mục tiêu đầy tham vọng tạo ra giá trị lâu dài cho các bên liên quan, chủ động thích ứng với các xu hướng trong tương lai và đưa ra các quyết định hiệu quả, sáng suốt phù hợp với tầm nhìn tổng thể của họ.

Cách trau dồi những kỹ năng này:

• Hãy suy nghĩ vượt ra ngoài tầm nhìn trước mắt và cân nhắc những tác động lâu dài từ các quyết định của bạn.
• Cập nhật các xu hướng trong ngành, tiến bộ công nghệ và các sự kiện toàn cầu.
• Sử dụng dữ liệu và phân tích để đưa ra quyết định và xác định các cơ hội/vấn đề tiềm ẩn.
• Giao lưu với những người có nền tảng và kinh nghiệm khác nhau.
• Thực hành lập kế hoạch tình huống.
• Tham gia thảo luận về tương lai của tổ chức hoặc ngành của bạn.

6. Xây dựng ảnh hưởng và sự đồng thuận

Những kỹ năng này không chỉ đơn thuần là định hướng người khác. Chúng bao gồm việc truyền cảm hứng niềm tin vào tầm nhìn chung và thúc đẩy cá nhân đóng góp những gì tốt nhất của họ.

• Ảnh hưởng là khả năng thuyết phục người khác chấp nhận một quan điểm hoặc hành động cụ thể, được xây dựng dựa trên các mối quan hệ bền chặt, giao tiếp hiệu quả và sự tin tưởng.
• Xây dựng sự đồng thuận là quá trình đạt được sự đồng thuận chung trong nhóm thông qua việc lắng nghe tích cực, giao tiếp cởi mở và sẵn sàng thỏa hiệp.

Trong bối cảnh AI thúc đẩy, ý thức về mục đích càng trở nên quan trọng hơn. Các nhà lãnh đạo phải ưu tiên các kỹ năng và giá trị của con người tại nơi làm việc, tập trung vào các nhiệm vụ lấy con người làm trung tâm, đòi hỏi sự sáng tạo, tư duy phản biện, trí tuệ cảm xúc và kỹ năng giao tiếp. Thúc đẩy công việc có mục đích bằng cách kết nối những đóng góp của cá nhân với một sứ mệnh lớn hơn sẽ khai thác động lực nội tại và tạo ra ý nghĩa và tinh thần cộng đồng. Khi nhân viên cảm thấy gắn bó với một mục tiêu chung, họ có xu hướng chọn ở lại thay vì nghỉ việc.

Việc xây dựng sự đồng thuận đòi hỏi tập trung vào việc phát triển các kỹ năng giao tiếp mạnh mẽ thông qua việc lắng nghe tích cực, diễn đạt rõ ràng và thuyết phục. Các nhà lãnh đạo cần đầu tư thời gian vào việc xây dựng mối quan hệ với đồng nghiệp, các bên liên quan và các thành viên trong nhóm. Việc thúc đẩy các mục tiêu chung, gắn kết đội ngũ, sẽ tạo nền tảng chung cho sự hợp tác.

Ngoài ra, các tổ chức nên cởi mở giải quyết các mối quan ngại về tác động của AI đối với công việc và cung cấp các cơ hội đào tạo cho nhân viên để thích nghi với các vai trò đang thay đổi.

Kỹ năng lãnh đạo then chốt cho kỷ nguyên mới

7. Lãnh đạo toàn diện và chân thực

Trong bối cảnh môi trường làm việc ngày càng đa dạng như hiện nay, các nhà lãnh đạo cần tối đa hóa tiềm năng của lực lượng lao động bằng cách trân trọng các quan điểm khác nhau, thúc đẩy đổi mới, cải thiện việc ra quyết định và phục vụ tốt hơn các nhóm khách hàng đa dạng. Những hành động chân thành, minh bạch và nhất quán góp phần tạo dựng niềm tin và uy tín, những yếu tố thiết yếu cho sự phát triển lâu dài của tổ chức.

Phát triển phong cách lãnh đạo toàn diện và chân thực bao gồm một số hành vi chính:

• Minh bạch và giao tiếp cởi mở, trung thực với đội nhóm.
• Chịu trách nhiệm về hành động của mình và tác động của chúng đối với người khác.
• Đưa ra các chính sách và biện pháp tích cực thúc đẩy sự đa dạng, công bằng và hòa nhập (DEI).

8. Thành thạo công nghệ

Thành thạo công nghệ không còn là lựa chọn bắt buộc đối với các nhà lãnh đạo. Nó là một yêu cầu cơ bản nhằm định hướng tương lai công việc. Không chỉ là các kỹ năng máy tính cơ bản, nó còn đòi hỏi sự hiểu biết về các khái niệm cốt lõi như AI, tự động hóa, điện toán đám mây, dữ liệu lớn, an ninh mạng và IoT. Các nhà lãnh đạo cần đánh giá tác động của những công nghệ này đối với doanh nghiệp, ngành và lực lượng lao động. Họ cần xác định các cơ hội ứng dụng chiến lược để đạt được lợi thế cạnh tranh và nhận thức được những tác động đạo đức liên quan đến quyền riêng tư dữ liệu, sai lệch thuật toán và việc làm. Ngoài ra, họ cần có khả năng truyền đạt về công nghệ cho cả đối tượng có chuyên môn và không có chuyên môn.

Trong thị trường việc làm cạnh tranh ngày nay, các nhà lãnh đạo am hiểu công nghệ sẽ có vị thế tốt hơn ở phương diện thu hút, giữ chân và nâng cao kỹ năng cho những nhân tài hàng đầu. Sự hiểu biết của họ về cách công nghệ định hình tương tác và kỳ vọng của khách hàng cho phép họ đáp ứng tốt hơn nhu cầu của khách hàng và giảm thiểu rủi ro liên quan đến an ninh mạng, vi phạm dữ liệu và các mối đe dọa trực tuyến khác.

Để trở nên thành thạo công nghệ đòi hỏi việc học tập liên tục thông qua các khóa học trực tuyến, hội thảo, hội nghị và ấn phẩm chuyên ngành. Nên khuyến khích việc thử nghiệm các công nghệ mới, chẳng hạn như thử nghiệm hệ thống CRM mới hoặc khám phá các công cụ dịch vụ khách hàng dựa trên AI. Nếu cần thiết, các tổ chức nên cân nhắc hợp tác với các chuyên gia công nghệ và những người tiên phong để tiếp cận kiến thức và quan điểm chuyên môn. Việc tập trung vào các ứng dụng kinh doanh, chẳng hạn như tận dụng phân tích dữ liệu để tối ưu hóa chuỗi cung ứng hoặc triển khai các giải pháp dựa trên đám mây để cải thiện sự hợp tác, giúp kết nối hiểu biết về công nghệ với các mục tiêu kinh doanh thực tế.

9. Coaching/Mentoring (Huấn luyện/Cố vấn)

Khi tốc độ thay đổi ngày càng nhanh và lực lượng lao động trở nên đa dạng và phân tán hơn, khả năng phát triển và trao quyền cho các cá nhân trở nên tối quan trọng. Huấn luyện (coaching) và cố vấn (mentoring) đóng góp trực tiếp vào thành công của tổ chức bằng cách phát triển một hệ thống lãnh đạo vững mạnh. Chúng trao quyền cho nhân viên tự chủ trong quá trình phát triển và phát huy hết tiềm năng của mình, góp phần tăng cường sự gắn kết, động lực và năng suất.

Trong môi trường làm việc thay đổi nhanh chóng, huấn luyện và cố vấn giúp các thành viên trong nhóm tiếp thu các kỹ năng mới (ví dụ: phân tích dữ liệu, tư duy phản biện) và thích nghi với các vai trò mới. Những nhà lãnh đạo ưu tiên các hoạt động này sẽ thúc đẩy văn hóa học tập và phát triển liên tục, từ đó cải thiện đáng kể tỷ lệ giữ chân nhân tài.

Trong bối cảnh các nhóm làm việc phân tán, những nhà lãnh đạo sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì kết nối, hỗ trợ và nuôi dưỡng cảm giác gắn kết, giảm thiểu sự cô lập tiềm ẩn của công việc từ xa.

Đọc thêm: Phát triển năng lực nhân viên – Chiến lược thực hiện

Kỹ năng lãnh đạo then chốt cho kỷ nguyên mới

Lời kết

Tương lai của công việc đòi hỏi một cách tiếp cận năng động và đa chiều đối với vai trò lãnh đạo. Những kỹ năng lãnh đạo cốt lõi được đề cập ở trên không chỉ đơn thuần là một bản danh sách liệt kê mà còn là khuôn khổ cho sự phát triển và tăng trưởng liên tục. Bằng cách xây dựng và nâng cao những năng lực này, chúng ta sẽ có sự chuẩn bị tốt hơn nhằm lãnh đạo hiệu quả, xây dựng đội ngũ vững mạnh hơn, thúc đẩy đổi mới và đóng góp cho một tương lai tích cực và hiệu quả hơn cho tất cả mọi người!

Nguồn: 9 Key Leadership Skills for the Future of Work | ITD World

Có thể bạn quan tâm:

• Lãnh đạo bằng sự khiêm nhường: Sức mạnh thầm lặng
• 8 kỹ năng coaching chuyên sâu cho cấp lãnh đạo – quản lý
• Quy tắc 70-20-10 trong đào tạo & phát triển lãnh đạo